Kapadokya yöresinin sevecen bebeklerini biliyorsunuz Nevşehir de Kayseri de ören yerlerinde hediyelik eşya satan teyzelerimiz tarafından yapılan kimi yerde Derinkuyu Bebeği kimi Yerde Soğanlı Bebeği olarak adlandırılarak satılırlar, peki bunlardan Kayseri yöresine ait Soğanlı Bebeğini tanımaya ne dersiniz.
İşte Soğanlı bebeğinin Ayırt Edici Özelliği ve yapılışı...
Ürünün Tanımı :
Soğanlı Köyünde 60 - 65 yaş arası bayanların günümüzde de giydiği yöresel
kıyafetlerin, 20-70 cm. boyunda, 1 cm. eninde tahta ve saç iskelet üzerine
giydirilmesi ile hazırlanan bez bebeklerdir.
Ayırt Edici Özelliği:
Ürün, tamamen yerel özelliklere sahip çeşitli motif ve pullarla süslenmekte ve
el işi üretim tekniğiyle hazırlanmaktadır. Soğanlı bebeği, ağaç ve çember
iskelet üzerine havlu parçalan ile desteklenerek, pazen, basma, patiska ve tülbent
ile siyah yün ip veya orlondan örülmüş saçla, baş kısmı aynı kumaşlardan kutnu,
kadife ve tülden dikilmiş, şalvar, elbise, işlik, önlük, entari ve gelinlik
giydirilerek ve elinde mini su testisi, tahta kirmen, mini bebek, tahta yaba
veya kolunda kolçak ile süslenir. Renkli ispirtolu kalem, asetatlı kalem veya
batik boyası ile yüz hatları çizilir. Üzerinde motiflerle süslenmiş etek,
entari ve tül gelinlik olan Soğanlı Bebeği üç farklı boyda imal edilir:
1.Küçük Boy: 20-25 cm.
arasında dimili (şalvar) ve etekli bebek,
2.Orta Boy: 25-30 cm. arasında dimili (şalvar), fistanlı (etek), önlüklü
(dizli), kirmenli, testili, yabalı ve mini bebekli bebek.
3.Büyük Boy: 35-40 cm. arasında ve
70 cm'lik dimili
(şalvar), fistanlı (etek), önlüklü (dizli), kirmenli, testili, yabalı ve mini
bebekli bebek.
Düzenleniş Şekli ve Kullanılan Malzemeler: Soğanlı bebeği, Soğanlı
Köyü'ndeki genç kız ve kadınlar tarafından, yukarıda belirtilen boyutlarda
üretilmektedir. Hazırlanışında öncelikle tahta ve çember iskelet üzerine baş
kısmına top havlu sarılır, üzerine patiska gerdirilerek, üzerine pazen (basma),
yemeni şeklinde iple üzerine boncuklu veya boncuksuz yemeni bağlanır. Yemeni
altına siyah yün ip veya orlon ipten örülmüş saç, diz kapağına kadar gelecek
şekilde göğsün iki ta-rafından salınır. Alnına çeke yapılır. Gövdede çember
üzerine havlu parçası sarılır. Üzerine saten veya pazenden dikilen gömlek
(işlik) giydirilir. Kol ve vücut kısmı havlu parçası desteklenir. Kutnu
kumaştan dikilmiş geniş büzgülü kolçak giydirilir. Kafasına giydirilen yemeni
ile gerdanı örtecek şekilde kapatılır, el yerine ip veya orlondan yapılmış
ponpon takılır. Ayak kısımlarında çember üzerine havlu veya bez parçası
sarılır. Havlu parçasından ayak yapılır. Üzerine pazen, saten, patiska ve kutudan
pijama (dimi) dikilerek giydirilir. Patiska, kutnu, kadife, şal ve ipekten etek (fistan) dikilir. Beyaz renklere kadınlar tarafından kalem veya
fırça ile motif süslemeleri yapılır. Etek (fistan) uçları patiska ve pazen ile
çevrilir. Etek üzerine saten, kutnu, patiska, kadife ve şaldan kenarları beyaz
patiska ile çevrili önlük (dizlik) giydirilir. Bele beyaz satenden yapılma
kuşak giydirilir. Küçük ve büyük gelin bebeklerde, dizlik yerine belden
diz kapaklarına kadar kenarları işlemeli tül üzerine satenden yapılan, ponpon ve
pullarla süslenir.
Gelin bebeklerde baş kısmına gelin duası olarak tül
giydirilir ve pullarla süslenir. Saçlar arkadan salınır. Küçük boylar sadece
şalvarlı olarak hazırlanır, diğer boylarda ise üzerine etek giydirilir.
Küçük ve gelin bebeklerde yüz hatları için tahta veya gazoz kapağı
kullanılır. Yüz hattı çizimi v e eteklerin süslemeleri,
renkli, ispirtolu, asetatlı kalem ve batik boyası ile yapılır. Başın üst
kısımları, eller, ellerindeki mini bebeklerin başlarına, örgülü saçların ucuna
ve etek üzerine renkli orlon iplerle ponpon süsleme yapılır. Büyük kutnu
bebeklerin kafasına kutnu ve pazenden yapılma fes giydirilir. Gelin bebeklerin
baş kısmına gelin duası olarak tül takılır ve pullarla süslenir. Orta boy ve
büyük bebeklerde örgülü saçlar hem göğsün iki tarafından dizüstüne ve hem de
arkadan bele kadar salınır.
Kaynak: Kayseri Ticaret Odası, Yöresel Yemekler Kitabı, Coğrafi İşaretler • Geographical Marking, 23,24, 2012.
Hiç yorum yok: