Şap Hastalığı ve Kayseri’de Son Durum: Aşılama ve Önlemler Artırıldı

Türkiye’de Şap Hastalığı ve Kayseri’de Son Durum: Aşılama ve Önlemler Artırıldı.

Hastalığın Tanımı ve Etkeni Ne?

Şap Hastalığı (Foot‑and‑Mouth Disease) çift tırnaklı hayvanlarda görülen çok hızlı yayılan viral bir enfeksiyondur. Etkeni, Aphthovirus cinsinden virüs olup, ailesi Picornaviridae’dir. 
Virüsün O, A, C, SAT1, SAT2, SAT3 ve Asia1 olmak üzere yedi farklı serotipi vardır. Bu çeşitlilik, hastalıkla mücadeleyi zorlaştırmaktadır. 

İlk Defa Ülkemizde Görülmesi / Yayılım Süreci

Türkiye’de de geçmişte görülen bu hastalık, yeni bir salgın riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Özellikle son dönemde bazı bölgelerde vaka sayısında artış tespit edilmiştir. Örneğin, Kayseri’de hayvan pazarlarının geçici olarak kapatılması kararına gidilmiş, üreticiler ve otoriteler alarm durumuna geçmiştir. 

Resmî açıklamalarda, insanlara bulaşmasından ziyade hayvan sağlığı ve ekonomik etkiler ön plana çıkmıştır. Aşılamadaki başarı oranlarının artmasıyla birlikte, hayvan pazarlarının kademeli olarak açılmakta olduğu bildirilmektedir.

Türkiye'de 2010-2019 Yılları Arasında Şap Hastalığının Zamansal ve Mekansal Dağılımı.  Bayır ve Gürcan (2022).

Zararları ve Etkileri?

-Enfekte hayvanlarda ağız içinde yaralar, tırnak, ayak tabanında lezyonlar ve topallama görülebilir. 

-Süt veriminde ani düşüş, et veriminin azalması gibi maddi kayıplar oluşur. 
-Hayvan hareketleri kısıtlanır, hayvan pazarları kapanır – örneğin Kayseri’de bu tür önlemler uygulanmıştır. 
-Üreticiler olumsuz etkilenmiş durumda; özellikle hastalığın bazı serotiplerinde ölüm oranları artabilmekte. Hayvan satışlarında durgunluk yaşanıyor.

Kayseride hayvan pazarlarının kapatılması kararı alınmış, salgın riski yüksek görülmüştü. Aşılama çalışmaları yürütülüyor ve aşılama oranının önemli derecede yükseldiği bildiriliyor. Üreticilerin bilgilendirilmesi ve eğitim çalışmaları önem kazandı; Kayseri’de besicilere yönelik eğitimler düzenlenmiş durumda.

Üreticiler, yüksek maliyetler ve satışların sekteye uğraması nedeniyle ekonomik baskı altında.

 

Tedavisi ve Alınacak Tedbirler?

-Belirgin bir spesifik tedavisi yoktur; tedavi daha çok destekleyici bakım ve semptomların hafifletilmesi üzerine kuruludur.

-Aşılama en etkili korunma yöntemidir. Hayvanların düzenli aşılanması büyük önem taşır. 
-Hayvan hareketleri kısıtlanmalı, enfekte veya şüpheli hayvanlar karantina altına alınmalıdır. 
-Çiftliklerde hijyen kuralları sıkı olmalı: yem/­suların, ekipmanların dezenfeksiyonu sağlanmalı, yabani hayvanlarla temas sınırlanmalı. 
-Bu süreçte ahır ve çiftliklerde hayvan giriş çıkışlarına dikkat edilmeli, dış temastan korunmalı, önleyici tedbirler uygulanmalı.

Özetle şap hastalığı, hayvan sağlığı ve tarımsal üretim açısından kritik bir sorun haline gelmiştir. Türkiye’de olduğu gibi Kayseri bölgesinde de tedbirler artırılmıştır. Üreticiler, yetkililer ve tüm paydaşlar için ortak sorumluluk gerekmektedir: zamanında aşılama, hijyen, hareket kontrolü ve bilgilendirme çok önemli.