İç Anadolu ve Bünyan'ın Geleneksel Lezzeti: Arabaşı Çorbası Nedir, Nasıl Yapılır? İşte Adım Adım Tarifi

İç Anadolu’nun geleneksel lezzeti arabaşı çorbası nedir, nasıl yapılır? Tavuklu, acılı arabaşı çorbası tarifi ve hamurunun püf noktaları haberimizde.

Kış Aylarının Ritüeli: Arabaşı Çorbası

Soğuk kış gecelerinin en çok konuşulan lezzetlerinden biri olan arabaşı çorbası, İç Anadolu başta olmak üzere Türkiye’nin pek çok şehrinde sofraları ısıtmaya devam ediyor. Özellikle Karaman, Yozgat, Konya, Kayseri ve çevresinde sıkça yapılan arabaşı, sadece bir yemek değil, aynı zamanda bir kış eğlencesi ve paylaşım kültürü olarak görülüyor.

Arabaşı; acılı, tavuk etli çorbası ve yanında sunulan özel hamuru ile diğer çorbalardan ayrılıyor. Geleneksel usulde, sofranın etrafında toplanan misafirler, tepsiye dökülüp kesilmiş hamur parçalarını ağızlarına alıyor, ardından üzerine kaynar ve acılı çorbadan bir kaşık içerek hamuru çiğnemeden yutuyor. Bu yönüyle arabaşı, tadıyla olduğu kadar yeme şekliyle de dikkat çekiyor.

“Ara Aşı”ndan “Arabaşı”na

Birçok kişi ismi nedeniyle yemeği “Arap aşı” zannetse de, uzmanlara göre bu lezzetin adı aslında “ara aşı” ifadesinden geliyor. Geleneksel anlatımlarda, arabaşı çorbasının akşam yemeği ile gece vakti arasında, yani bir “ara öğün” gibi tüketildiği ve zamanla “ara aşı” ifadesinin halk arasında “arabaşı”na dönüştüğü belirtiliyor. 

Sohbetin, Muhabbetin Bahanelerinden Biri

Özellikle karlı ve soğuk gecelerde büyük tepsilerde hazırlanan arabaşı hamuru ve acı çorbası, kalabalık aileler ve misafir grupları için bir araya gelme vesilesi oluyor. Misafirliklerin, aile buluşmalarının, komşu ziyaretlerinin vazgeçilmez ikramlarından biri olan arabaşı, son yıllarda sosyal medyada da sık sık gündeme gelerek yeniden popülerlik kazandı.

Halk kültürü araştırmalarında arabaşı; “paylaşımı, birlikteliği ve sohbeti artıran ritüel yemeklerden biri” olarak tanımlanıyor. Çorbanın acılığı, hamurun kıvamı, sofradaki neşeli rekabet ve sohbetler, bu yemeği sadece bir tarif olmaktan çıkarıp kültürel miras haline getiriyor.

 

ARABAŞI ÇORBASI TARİFİ

(Hem çorbası, hem hamuru ile tam ölçülü)

Aşağıdaki tarif; klasik İç Anadolu usulüne göre, tavuklu ve acılı arabaşı çorbası içindir.

Malzemeler (Yaklaşık 6–8 kişilik)

Hamuru için:

• 7 su bardağı su
• 1 su bardağı un
• 1 tatlı kaşığı tuz

Çorba için:

• 2 adet tavuk göğsü veya 3 adet tavuk but
• 7–8 su bardağı su (tavuk suyu + gerekirse normal su)
• 2 yemek kaşığı tereyağı
• 1 yemek kaşığı sıvı yağ
• 1 yemek kaşığı dolu domates salçası
• 1 yemek kaşığı biber salçası
• 2 yemek kaşığı un
• 1–2 tatlı kaşığı kırmızı toz biber (acı tercih edilebilir)
• 1 tatlı kaşığı pul biber
• 1 çay kaşığı karabiber
• Tuz (damak tadına göre)

Servis için:

• Limon suyu
• İsteğe göre kuru nane veya ekstra pul biber

Hamurun Hazırlanışı

Suyu kaynatın:
Geniş bir tencereye 5 su bardağı suyu alın, içine tuzu ekleyip kaynamaya bırakın.

Unlu karışımı hazırlayın:
Ayrı bir kapta kalan 2 bardak soğuk su ile unu çırpma teliyle pürüzsüz hale gelene kadar karıştırın. Topak kalmamasına dikkat edin.

Kaynayan suya ekleyin:
Unlu karışımı, kaynayan suya ince bir akışla dökerken, aynı anda hızlıca karıştırın. Böylece hamur topaklanmaz ve muhallebi kıvamına gelir.

Kıvamını pişirin:
Karışım koyulaşana, üzeri hafifçe göz göz olana kadar karıştırarak pişirin. Kıvamı boza ile muhallebi arası, düzgün ve akışkan olmayan bir hamur olmalı.

Tepsiye dökün:
Geniş ve düz bir tepsinin tabanını hafifçe ıslatın. Hazırladığınız hamuru tepsiye döküp spatula ile düzleyin. Hamurun kalınlığı yaklaşık 2 parmak olacak şekilde ayarlayın.

Dinlendirin:
Önce oda sıcaklığında soğutun, ardından buzdolabına alarak en az 3–4 saat, tercihen 1 gece dinlendirin. Hamur sertleşip bıçakla düzgün kesilecek hale gelmeli.

Çorbanın Hazırlanışı

Tavuğu haşlayın:
Tavuk göğsü veya butları tencereye alın, üzerini geçecek kadar su ekleyin, tuz ilave ederek yumuşayana kadar haşlayın. Haşlanan tavukları çıkarıp didikleyin, suyunu çorba için ayırın.

Yağ ve un kavurma:
Ayrı bir tencerede tereyağı ve sıvı yağı eritin. Üzerine unu ekleyip hafif pembeleşene, kokusu çıkana kadar kavurun.

Salçaları ve baharatları ekleyin:
Un kavrulunca domates ve biber salçasını ekleyin. 1–2 dakika daha kavurun. Ardından kırmızı toz biber ve pul biberi ilave edin.

Tavuk suyunu ekleyin:
Ayırdığınız sıcak tavuk suyunu yavaş yavaş tencereye dökerken bir yandan karıştırın. Gerekirse su miktarını normal suyla destekleyip çorbanın kıvamını ayarlayın.

Tavuk etlerini katın:
Didiklenmiş tavuk etlerini çorbaya ekleyin. Orta ateşte 8–10 dakika kadar kaynatın. Tuz ve baharatını damak zevkinize göre son kez kontrol edin.

Servise hazır hale getirin:
Çorba; hafif koyu, akışkan ve acılı bir kıvamda olmalı. Fazla koyu olursa sıcak su ekleyebilirsiniz.

Arabaşı Çorbası Nasıl Yenir?

• Tepside dinlenmiş hamuru kare veya baklava dilimi şeklinde kesip servis tabağına alın.
• Hamurdan bir parçayı kaşıkla veya elinizle ağzınıza atın.
• Üzerine hemen bir kaşık dolusu kaynar arabaşı çorbası için.
• Hamuru çiğnemeden, çorbayla birlikte yutmak, yemeğin klasiği ve keyifli kısmıdır.

Yanında mutlaka bol limon suyu önerilir; arzuya göre üzerine ekstra pul biber serpilebilir. 

Afiyet olsun.